Generaal detail

T

ijdens mijn vakantie in Italië viel mij plotseling de reden in waarom de maatschappij vooral op atheneumleerlingen zit te wachten. Soms moet je inductief te werk gaan. Dat is enerzijds aan detaillisten wel over te laten; anderzijds niet, omdat op enig moment geabstraheerd moet worden.

I

k ben een detaillist. Ik merk de kleinste tekortkomingen op en werk mijn zaken tot in de puntjes uit. Kijken mijn vrouw en ik naar een buitenlandse film met ondertiteling, dan haak ik na de tweede stijl- of spelfout af; mijn vrouw niet. Zij is een generalist. Zij richt zich op de grote lijn. Dat is voor haar voldoende om te kunnen genieten. In mijn rugzak zit een gymnasiumdiploma; zij deed atheneum.

O

nze jongste dochter was twee jaar toen ze ons overdag wees op een heel bescheiden maantje aan een zonnige hemel. Als zesjarige corrigeerde zij op school een stagiaire die het persoonlijk voornaamwoord 'hun' regelmatig ten onrechte gebruikte als grammaticaal onderwerp. Onze dochter gaat nu naar het gymnasium. Onze oudste daarentegen bestudeert bij voorkeur de grote lijn: woordjes leren? Goed, maar dan alleen de belangrijkste. U begrijpt het: atheneum.

T

ijdens mijn korte, wetenschappelijke carrière bestond mijn werkkring uit collega's met gymnasiale achtergrond. Op één na: mijn onderzoekspartner (zes jaar ouder dan ik; met HBS) met wie ik een dissertatie zou schrijven. Mijn deel, het linguïstisch gepuzzel, resulteerde in een promotie. Hij werd te veel afgeleid door de grote lijn en gaf na vijf jaar de opdracht terug. Dat deel, een computerimplementatie van de theorie, heb ik daarna ook voor mijn rekening genomen in mijn proefschrift. Generalisten spelen in onze maatschappij een grote rol, maar zet ze niet aan detailwerk.

T

erug naar school: bij de praktische opdrachten voor informatica worden de logboeken het best bijgehouden door de detaillisten. De generalisten slaan er een slag naar, als ze er al aan denken een logboek bij te houden. Zij overbruggen het verschil door hun werk in een groter kader te plaatsen.

H

et zijn de generalisten die in de maatschappij hun slag slaan door er juist in de planning een slag naar te slaan. De detaillisten schudden elke keer vertwijfeld hun hoofd als tijdens de uitvoering de kosten verhoogd moeten worden. Aan hen is de ondankbare taak de gaten te vullen door op de kleintjes te letten. Zij buigen zich over het heden, terwijl de generaal groot denkt en zich alweer naar de toekomst gewend heeft.

D

etaillisten en generalisten hebben elkaar wel nodig: was de eerste groep in zichzelf gekeerd blijven modderen op de vierkante millimeter, dan had de mensheid nog steeds in grotten gewoond. De generalisten zorgen met hun netwerken voor de vooruitgang, maar zijn daarbij afhankelijk van het kleine werk.

E

r bestaan natuurlijk geen generalisten en detaillisten pur sang. Op een lijn met uiterst links de ene partij en uiterst rechts de andere, zal de meerderheid der mensen net links of rechts van het midden zitten. Misschien is de makke van het Nederlandse onderwijs wel dat de focus ligt op de details...

Zomer 2005

A. Stoop